ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ???

"Φύσει μέν ἐστιν ἄνθρωπος ζῷον πολιτικόν"...είπε ο Αριστοτέλης στο έργο του Πολιτικά.

Παραμονή των εκλογών σήμερα. Βρισκόμαστε προ των πυλών μιας πολιτικής ακολουθίας που έχει διαρκέσει πολύ και λογικά οδεύει προς την κορύφωση. Δεν ξέρω αν είμαστε έτοιμοι και για ποια πράγματα είμαστε έτοιμοι. Επίσης δεν ξέρω αν είμαστε αποφασισμένοι και προς ποια κατεύθυνση είμαστε αποφασισμένοι.

Μίλαγα με ένα καθηγητή μου από την ελληνική θητεία μου στο Πολιτικό της Νομικής και αναλύαμε τα πολιτικά δρώμενα. Πολύ χρήσιμη και διαφωτιστική κουβέντα. Όταν σου δίνεται η ευκαιρία να κάνεις γόνιμους διαλόγους πάνω σε κάποιο θέμα, παράλληλα σε βοηθά να συγκροτήσεις τις άτακτες συνειρμικά σκέψεις σου και αν όχι να αποκρυσταλλώσεις άποψη, τουλάχιστον να προσεγγίσεις το θέμα σφαιρικά.

Συνεπώς και αναφορικά με τις επικείμενες εκλογές, έπειτα από μια πολύ δημιουργική και επιστημονική συζήτηση αποφάσισα να διαφοροποιήσω την προσέγγιση του θέματος και να το  πλησιάσω κάπως εναλλακτικά...ίσως λίγο αλληγορικά...ενδεχομένως και με μια δόση ρομαντισμού.

Σημείο αναφοράς σε αυτή την προσέγγιση υπήρξε μια ταινία που αγαπώ για πολλούς λόγους. Η ταινία "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Μια ταινία γυρισμένη το 1984 με κεντρικό ήρωα ένα ηλικιωμένο άνθρωπο τον κυρ-Σπύρο (Μάνος Κατράκης), ο οποίος πουλάει λεβάντες στο δρόμο. Ο Σπύρος λοιπόν, ένας πρώην κομμουνιστής και εξόριστος στην Τασκένδη  επιστρέφει στην πατρίδα του μετά από 32 χρόνια εξορίας. 

Γυρνώντας στο χωριό του, τον τόπο του που κάποτε υπερασπίστηκε κατά τη διάρκεια του πολέμου, βλέπει τον ξεπεσμό και το ξεπούλημα όχι μόνο της γης αλλά και των ιδεών και των αξιών. Έντιμος και πιστός αγωνιστής προσπαθεί να σταθεί εμπόδιο σε αυτή την κατρακύλα και αν μπορεί να την αποτρέψει. Βέβαια η κατρακύλα έχει καταφέρει να τα συμπαρασύρει όλα και ο Σπύρος δε βρίσκει κάποιον να αντισταθεί μαζί του. Ούτε τα παιδιά του δε μπορεί να πλησιάσει παρά μόνο τη γυναίκα του, η οποία καρτερικά και πιστά τον ακολουθεί ως το τελευταίο ταξίδι..."στα Κύθηρα".

Η συγκεκριμένη ταινία είναι μια υπέροχη ταινία, πολύ ατμοσφαιρική και με τοπίο ομιχλώδες γεμάτο νοήματα. Εδώ ο Αγγελόπουλος μέσα από μια απλή ιστορία σκιαγραφεί μια πολιτική κατάσταση, την οποία αν εντοπίσουμε στο σήμερα θα δούμε πως δεν απέχει καθόλου. Το κεντρικό στοιχείο της ταινίας είναι το διαρκές δίλημμα Ιστορία - Πολιτική, δίλημμα που και στις μέρες μας φαίνεται να μας ταλαιπωρεί αλλά και να μας επισκιάζει. Και αυτό διότι για να κατανοήσουμε την πολιτική χρειαζόμαστε αρωγό και στυλοβάτη την ιστορία, την οποία ωστόσο εδώ και πολλά χρόνια δείχνουμε να απαξιώνουμε ή να παραγκωνίζουμε ή να αγνοούμε ή εν ολίγοις να αδιαφορούμε.

Ωστόσο εκείνη διαθέτει πολλές από τις απαντήσεις των πολιτικών ερωτημάτων που μας βασανίζουν. Έτσι και στην ταινία λοιπόν, ο Σπύρος αγνός αγωνιστής και με όπλο του την ιστορία θέλει να αγωνιστεί για να αλλάξει τα πράγματα...βέβαια ανακαλύπτει πόσο μόνος είναι σε αυτό τον αγώνα και απομονώνεται. Μέχρι και οι σύντροφοι του δεν τον συνδράμουν πια και ο παρακάτω διάλογος της ταινίας το υπογραμμίζει:

-Σπύρος: «Εδώ σ' αυτόν τον τόπο πιστέψαμε πως μπορούσε να αλλάξει ο κόσμος»

-Ο σύντροφός του: «Ξοδευτήκαμε σε ραντεβού με την Ιστορία»

Και προσθέτω εγώ και το στίχο από το τραγούδι Κεμάλ (σε στίχους Ν. Γκάτσου και μουσική Μ. Χατζιδάκι) που λέει στο τέλος "Καληνύχτα Κεμάλ, αυτός ο κόσμος δε θα αλλάξει ποτέ. Καληνύχτα...". Αν και εύχομαι να αλλάξει.

Συνειρμικά ωστόσο μου ήρθε και η ταινία με το Δημήτρη Χορν "Μια Ζωή την Έχουμε" στην οποία το ταξίδι στα Κύθηρα αποτυπώνει μια αλληγορία καθόλου πολιτική, μα πέρα ως πέρα ανθρώπινη και  ουσιαστική. Στην ουσία σκιαγραφεί μια στάση ζωής, μια φιλοσοφία ζωής. Μια επιλογή να ζεις με βάση την πραγματική λογική...αυτή που βρίσκεται στην καρδιά και τροφοδοτείται από τα όνειρα και τη φαντασία.

Jean-Antoine Watteau - Ταξίδι στα Κύθηρα

Και βέβαια αν το καλοσκεφτούμε γιατί αυτό να είναι μη πολιτικό? Το αντίθετο μάλιστα. Αν αυτό εφαρμοζόταν και στις πολιτικές μας επιλογές τότε μπορεί ακόμα να ήμασταν "χρεωμένοι" και στον "οικονομικό πάτο"...με βεβαιότητα όμως δε θα βρισκόμασταν στον αξιακό, ηθικό, πολιτιστικό πάτο που βρισκόμαστε σήμερα όντας αντιμέτωποι με ανθρώπους και καταστάσεις μιας κοινωνίας που δείχνει όλο και πιο έντονα να χαλάει την αισθητική μας και να μας παρασύρει.

Υ. Γ. 1: Η ψήφος δεν είναι όπλο. Είναι δύναμη (καλώς και κακώς εννοούμενη)...είναι σίγουρα δικαίωμα αλλά επειδή δε μας συμφέρει να το θυμόμαστε....είναι παράλληλα και υποχρέωση...όχι σε κάποια εξουσία ή δύναμη αλλά είναι η ιερή υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας, στα πιστεύω μας και σε ό,τι θέλουμε να αφήσουμε πίσω μας!

Υ. Γ. 2: Στην ταινία του Αγγελόπουλου, όπως προανέφερα, πρωταγωνιστής είναι ο Μάνος Κατράκης και αυτή ήταν η τελευταία του ταινία. Ο Κατράκης είναι ίσως ο πιο αγαπημένος μου ηθοποιός. Υπήρξε εξόριστος μαζί με τον παππού μου, με τον οποίο στην εξορία έγιναν φίλοι. Από τις αφηγήσεις της γιαγιάς μου πρόκειται για πολύ ιδιαίτερη προσωπικότητα και γι αυτό υπήρξε σεμνός, ταπεινός και συνεπής σε ο,τι πίστευε.

Υ. Γ. 3: Σε μια διαδικτυακή ανασκαφή βρήκα ένα ανέκδοτο ποίημα που είχε γράψει ο Αγγελόπουλος κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας...

«Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία αλλά δεν μπορώ να κάνω το ταξίδι σας
Είμαι επισκέπτης
Το κάθε τι που αγγίζω με πονάει πραγματικά
κι έπειτα δεν μου ανήκει
Όλο και κάποιος βρίσκεται να πει "δικό μου είναι"
Εγώ δεν έχω τίποτε δικό μου είχα πει κάποτε με υπεροψία
Τώρα καταλαβαίνω πως το τίποτε είναι τίποτε
Ότι δεν έχω καν όνομα
Και πρέπει να γυρεύω ένα κάθε τόσο
Δώστε μου ένα μέρος να κοιτάω
Ξεχάστε με στη θάλασσα
Σας εύχομαι υγεία και ευτυχία».

Υ. Γ. 4: Η Ελένη Καραΐνδρου δημιούργησε και για αυτή την ταινία υπέροχες μουσικές. Από το συγκεκριμένο cd αυτό το τραγούδι είναι το αγαπημένο μου.